Hoewel gips en gipsplaten heel goed gerecycled kunnen worden, belanden het meeste gips en gipsplaten die vrijkomen bij de sloop van een gebouw op de vuilnisbelt. De onderzoekers van het onderzoek dat ik hier behandel erkennen dat je beter in de eerste plaats kunt nadenken over hoe gipsafval überhaupt voorkomen kan worden, door middel van bijvoorbeeld slim ontwerp. Alle stappen van de levenscyclus van een materiaal zoals gips moeten worden geïnnoveerd om gipsafval te voorkomen en te reduceren. Desalniettemin, zitten we tegenwoordig met veel gipsafval en de vraag is hoe je het beste met gipsplaatafval om kunt gaan. Daarom zijn de onderzoekers op zoek gegaan naar goede voorbeelden en hebben ze die goede voorbeelden bij experts neer gelegd.
Hoe gaat het normaal gesproken? Hoe met gipsafval wordt omgegaan hangt erg af van de stakeholders die ermee te maken krijgen. Het recyclen van gips aan het einde van zijn levensduur, begint met de keuze om conventioneel of selectief te slopen, de manier van transporteren, en het proces van recyclen zelf. Om die fases allemaal te doorlopen, moeten meerdere stakeholders in de keten, zoals sloopaannemers, het afvalinzamelingsbedrijf, en transporteurs, met elkaar samenwerken. Daarin kan veel mis gaan. Als het gips bijvoorbeeld niet op de juiste manier op de bouwplaats wordt ingezameld, stokt de hele keten van recycling en moet het gips gedumpt worden op de vuilnisbelt.
Waslijst met 23 mogelijke maatregelen om met gipsafval om te gaan In eerste instantie hebben de onderzoekers een hele waslijst met maatregelen bedacht die mensen kunnen ondernemen om gipsafval op de juiste manier te verwerken:
Deconstructie
Plan coördinatie en evaluatie-bijeenkomsten [de onderzoekers vermelden er helaas niet bij wie hier dan initiatief in zou moeten nemen].
Wijs iemand aan die verantwoordelijk is voor de follow-up van actie 1.
Implementeer een effectief afvalmanagementplan.
Train slopers in het effectief ontmantelen en sorteren van gipsafval.
Maak concrete afspraken met die specifiek getrainde slopers.
Gipsafval moet op de bouwplaats op een effectieve en op de juiste manier ingezameld worden.
Maak een effectieve planning om het gipsafval te managen.
Zorg voor het juiste aantal en juiste afmetingen van afvalcontainers op de bouwplaats.
Beperkt het aantal logistieke bewegingen van de sloopplaats naar het recyclebedrijf.
Zorg dat je het gips van bron tot aan de eindbestemming gedetecteerd kan worden door een soort track-and-trace-systeem
Recycling
Het recyclebedrijf moet strategisch gepositioneerd zijn – dus niet te ver van de slooplocatie af.
Er moet een adequaat opslagsysteem zijn om de materialen te kunnen bewaren.
Er moet een kwaliteitsmanagementsysteem zijn om de kwaliteit van het gerecyclede gips te kunnen bewaken.
Het recyclebedrijf moet heldere criteria opstellen ten aanzien van het ingezamelde gips.
Het gips moet op een adequate manier gesorteerd worden, voordat het überhaupt in het recycling proces terecht komt.
Alle criteria moeten getoetst worden – daarvoor moet een effectief plan komen.
Productieproces
Stel heldere kwaliteitscriteria voor gerecycled gips op, ten aanzien van bijvoorbeeld technische kwaliteit en het aantal gifstoffen dat het bevat.
Er moet gepromoot worden dat gipsplaten worden ingezameld.
Stel heldere doelen.
Algemeen
Zet de productie en recycling van gipsafval op de agenda – maak mensen hiervan bewust.
Zorg dat gips op de juiste manier verpakt en bewaard wordt, want soms ontstaat afval door onnodige water- en vochtschade.
Vragenlijst naar experts uit de gipsafvalwereld (jaja, die bestaan 😉 ) Vervolgens hebben de onderzoekers deze waslijst aan maatregelen voorgelegd bij experts uit de gipsafvalwereld. Dit hebben ze gedaan door ze een enquête te sturen, waarbij de experts mochten aangeven wat zij als de belangrijkste maatregel beschouwden.
De vragenlijst is verstuurd onder 152 stakeholders die werken in landen waar gips doorgaans wel gerecycled wordt, en in landen waar gips doorgaans niet gerecycled wordt. De stakeholders bestonden uit producenten (16%), aannemers (34%), gips recyclers (19%), onderzoekers (16%), en publieke instellingen (16%). 62% van de stakeholders komt uit landen waar gips doorgaans wel gerecycled wordt (Belgie, Denemarken, Frankrijk, Nederland en Engeland), en 48% komt uit landen waar gips doorgaans niet gerecycled wordt (Oostenrijk, Duitsland, Griekenland, Portugal en Spanje). [Voor de oplettende lezer: de onderzoekers hebben hier een rekenfoutje gemaakt. 62% + 48% = 110%. Lijkt me een beetje veel. Maargoed, ook onderzoekers zijn mensen natuurlijk he? Een foutje is zo gemaakt!] Er was een respons van 58. Het is onduidelijk hoe groot de totale populatie is.
Resultaten uit de enquête
Er komen drie activiteiten als beste uit de bus:
Het recyclebedrijf moet heldere criteria opstellen ten aanzien van het ingezamelde gips.
Gipsafval moet op de bouwplaats op een effectieve en op de juiste manier ingezameld worden.
Stel heldere kwaliteitscriteria voor gerecycled gips op, ten aanzien van bijvoorbeeld technische kwaliteit en het aantal gifstoffen dat het bevat.
BRON: Jimenez-Rivero, A., Carcia-Navarro, J., (2017). Best practices for the management of end-of-life gypsum in a circular economy. Journal of Cleaner Production (167) p. 1335-1344
Kritische kanttekening 1 De mensen die een beetje mijn blogs volgen weten inmiddels wel dat ik helemaal geen fan ben van enquêtes, vragenlijstjes, en andere kwantitatief ingestoken onderzoeksmethoden. Hiermee impliceer je een soort ‘meten is weten’-effect, maar er wordt totaal voorbij gegaan aan het feit dat situaties in de praktijk vaak heel complex zijn. Natuurlijk: gipsafval moet op de bouwplaats op een effectieve en juiste manier gescheiden worden van andere afvalstromen. Dat lijkt me heel logisch. Een goede vraag is waarom dat tot nu toe nog niet gebeurd? Daarvoor zouden we op bouwplaatsen moeten gaan kijken naar hoe sloopbouwvakkers te werk gaan. Wat houdt hen tegen om gips even netjes in een aparte container te doen. – misschien zijn die containers er niet. Dan moeten we verder graven. Waarom zijn die containers er niet? – wat houdt de projectleider van het sloopbedrijf tegen om aparte containers voor gipsplaten te plaatsen? enzovoorts. Als je op deze manier vragen gaat stellen, kom je al gauw op kwalitatieve onderzoeksmethoden uit, waarbij je echt inzoomt op complexe situaties die je probeert beter te begrijpen. Ik heb een aantal van dit soort supergoede onderzoeken beschreven in mijn blog, bijvoorbeeld “Hoe bouwvakkers in Australie hun werk zien”, “Waarom veiligheidsregels op bouwplaatsen overschreden worden”, “Hoe Viktor met zijn buitenlandse collega’s communiceert”, maar ook mijn eigen werk heb ik die manier proberen in te steken: “de pilot-impasse” (sprak ze bescheiden, ahum).
Goede vraag Waarom schrijf ik dan eigenlijk telkens weer blogs over onderzoeken die ik zelf helemaal niet zo sterk vind? Dat vind ik een interessante vraag, al zeg ik het zelf 😉 . Dat heeft meerdere redenen:
Hoewel ik bepaalde onderdelen van artikelen misschien niet zo sterk vind, leer ik toch veel van het lezen van dit soort artikelen. In bovenstaande blog bijvoorbeeld, vind ik de lijst maatregelen die de onderzoekers hebben opgesteld echt wel ok. Goed, ik mis ook een hoop dingen, maar al met al kan die lijst echt wel inspireren. (Waar de onderzoekers bijvoorbeeld aan voorbij gaan is dat gipsplaten vaak geschilderd zijn, en vol met spijkers, nietjes, schroefjes, etc, waardoor recyclen extra bemoeilijkt wordt. Voordat het in een container wordt geworpen, moeten al die schroefjes, spijkers, nietjes, etc eraf gehaald worden? Of niet? Afijn, daar krijg ik dus helemaal geen zicht op).
Ik uit mijn mening ook in de hoop dat de lezer (jij dus) ook kritisch gaat zijn en een mening gaat vormen over hetgeen dat je leest. En nee, je hoeft het helemaal niet altijd met mij eens te zijn.
Het doel van deze blog in het algemeen is om wetenschap te vertalen in normale mensentaal. Ik wil met deze blogs een beeld schetsen van wat wetenschappers zoals doen. Ik ben slechts een medium dat de boodschap die de wetenschap heeft voor de wereld overbrengt.
Kritische kanttekening 2 En……. omdat ik het niet kan laten, even een zure side note tussendoor. Misschien vind je mij echt een zuurpruim hoor, maar zoals ook al in een eerdere blog het geval was, is het onduidelijk in hoeverre deze 58 mensen de totale populatie representeren. Ik weet niet hoeveel gipsafvalexperts bestaan in de landen waarin deze vragenlijst is uitgezet en ik weet dus ook niet in hoeverre deze 58 mensen het totaal aantal gipsplatenafvalexperts representeren. Ondanks dat de onderzoekers van dit onderzoek best veel aandacht hebben besteed aan statistische onderbouwing, vind ik het eerlijk gezegd heel vreemd dat dit soort artikelen dan alsnog geaccepteerd en gepubliceerd worden door wetenschappelijke journals – en Journal of Cleaner Production waarin dit artikel is verschenen staat echt hoog aangeschreven. Misschien ga ik nog een keer een blog schrijven met mijn mening over enquêtes in het algemeen. Maar dat komt later misschien wel een keer.
Voor nu laat ik het hierbij! Fijne dag!!!