top of page

5 trends uit 2022 over circulair beheer en onderhoud die we hopelijk in 2023 gaan doorzetten.



Er valt natuurlijk heel veel te zeggen over 2022. Het jaar werd getekend door oorlog, klimaatcrisis, en inflatie. Dat werkt op allerlei manieren door in de bouw, stikstof, materialen-schaarste, en personeelstekorten. Er zijn allerlei terugblikken en lijstjes in omloop.


Ik voeg daar een bescheiden lijstje aan toe.


5 inzichten over circulair onderhoud en bouwen door woningcorporaties waar ik me in 2022 nog bewuster van werd.


1) De energietransitie en circulariteit gaan hand in hand.

Veel mensen met wie ik heb gesproken in 2022 gaven aan weinig tijd te hebben voor circulair bouwen, omdat ze hun handen al vol hebben aan de energietransitie. Ik heb dit argument lange tijd als valide gezien.

Maar, voor de energietransitie in de woningbouw is veel materiaal nodig, zoals isolatie, beglazing, en installaties. Die materialen zouden niet mogen resulteren in afval en moeten circulair gemaakt worden.

De energietransitie en circulariteit gaan dus hand in hand. Alleen op die manier bouwen we aan een CO2-uitstootloze woningvoorraad.




2) Er valt natuurlijk heel veel te zeggen over 2022. Het jaar werd getekend door oorlog, klimaatcrisis, en inflatie. Dat werkt op allerlei manieren door in de bouw, stikstof, materialen-schaarste, een tekort aan mensen. Er zijn allerlei terugblikken en lijstjes in omloop.

Ik voeg daar een bescheiden lijstje aan toe.

5 inzichten over circulair onderhoud en bouwen door woningcorporaties die ik in 2022 heb opgedaan.

1) De energietransitie en circulariteit gaan hand in hand.

Veel mensen met wie ik heb gesproken in 2022 gaven aan weinig tijd te hebben voor circulair bouwen, omdat ze hun handen al vol hebben aan de energietransitie. Ik heb dit argument lange tijd als valide gezien.

Maar, voor de energietransitie in de woningbouw is veel materiaal nodig, zoals isolatie, beglazing, en installaties. Die materialen zouden niet mogen resulteren in afval en moeten circulair gemaakt worden.

De energietransitie en circulariteit gaan dus hand in hand. Alleen op die manier bouwen we aan een CO2-uitstootloze woningvoorraad.

2) We stappen af van de pilots en richten ons op het circulair maken van materiaalstromen.

Er zijn inmiddels veel pilotprojecten geweest. Ik was altijd kritisch op pilots, omdat er zo vaak sprake is van een pilot-impasse. Ik moet zeggen dat ik in mijn blog wel heel streng ben. Natuurlijk geven die pilots nuttige inzichten.

Ik zie wel een toenemende behoefte om af te stappen van de pilots en circulariteit veel structureler te gaan implementeren. Dit kan door niet alleen voor projecten, maar voor materiaalstromen circulaire alternatieven te bedenken.

3) Er is wet en regelgeving nodig dat richting geeft aan circulair bouwen en onderhoud.

Veel mensen zeiden dit al langere tijd, maar ik vond het altijd maar slappe hap. We hebben toch niemand nodig om ons te dwingen om anders te bouwen en onderhouden? We zien toch zo ook wel dat we de aarde uitbuiten en dat deze manier niet houdbaar is?

Maar goede wet- en regelgeving geeft ook richting aan het totale systeem waar woningcorporaties en haar partners in werken.

Er is wet- en regelgeving in de maak! En ik ben benieuwd wat voor effecten het gaat hebben. Continue evaluatie van de effecten is essentieel.



4) Samenwerking is ALLES.

Dit wist ik natuurlijk al, maar ik heb afgelopen jaar weer zo veel voorbeelden gezien dat deze trend benoemd moet blijven worden. Voor hier wil ik vooral aandacht besteden aan samenwerking intern bij een woningcorporatie.

Circulair beheer, onderhoud, en renovatie sijpelt door naar ALLE medewerkers binnen een corporatie.

Het commitment van bestuur en RvC aan circulaire doelen geven prioritering aan circulair beleid en strategie dat richting geeft aan alle afdelingen. Assetmanagers en vastgoedregie vertalen dat circulaire beleid naar een routekaart. Die routekaart is houvast voor inkoop, circulaire uitvraag, en samenwerking met aannemers, slopers, leveranciers, en materiaalpartners. Dit biedt een raamwerk voor projectleiders op operationeel niveau. De framing en communicatie met bewoners is essentieel in het verkrijgen van draagvlak. Waardebepaling van circulaire materialen gebeurt over de gehele financiële kolom. Om de financiële haalbaarheid te toetsen, moeten controllers op alle niveaus samenwerken met vastgoed en wooncollega’s.

Kortom, IEDEREEN krijgt te maken met circulair onderhoud en bouwen.

5) We verliezen ons doel niet uit het oog.

Uiteraard, dit alles doen we om binnen onze planetaire grenzen, beschikbare en betaalbare woningen te bieden aan een brede range van doelgroepen. En dat blijven we in 2023 ook gewoon doen 😊


Ook in 2023 ga ik mij weer inzetten om deze trends door te ontwikkelen!


Is deze lijst uitputtend? Nee. Ik heb het bijvoorbeeld nog niet gehad over modulair bouwen, biobased bouwen, kansen die men ineens ziet om te samenwerken met boeren, de externe samenwerking met aannemers, slopers, leveranciers, gemeenten, netbeheerders, bouwen voor middenhuur, enz. enz.

Er zijn inmiddels veel pilotprojecten geweest. Ik was altijd kritisch op pilots, omdat er zo vaak sprake is van een pilot-impasse. Ik moet zeggen dat ik in mijn blog wel heel streng ben. Natuurlijk geven die pilots nuttige inzichten.


Ik zie wel een toenemende behoefte om af te stappen van de pilots en circulariteit veel structureler te gaan implementeren. Dit kan door voor materiaalstromen circulaire alternatieven te bedenken. (zie trend 1 ;-)



3) Wet en regelgeving omtrent circulair onderhoud en bouwen komt op gang.

Veel mensen zeiden al langere tijd dat ze behoefte hebben aan duidelijke wet- en regelgeving. Ik vond dat altijd maar slappe hap. We hebben toch niemand nodig om ons te dwingen om anders te bouwen en onderhouden? We zien toch zo ook wel dat we de aarde uitbuiten en dat deze manier niet houdbaar is?


Maar goede wet- en regelgeving geeft ook richting aan het totale systeem waar woningcorporaties en haar partners in werken.


Er is wet- en regelgeving in de maak! En ik ben benieuwd wat voor effecten het gaat hebben. Continue evaluatie van de effecten is essentieel.




4) Samenwerking is ALLES.

Dit wisten we natuurlijk al lang, maar ik heb afgelopen jaar weer zo veel voorbeelden gezien dat deze trend benoemd moet blijven worden. Voor hier wil ik vooral aandacht besteden aan samenwerking intern bij een woningcorporatie.


Circulair beheer, onderhoud, en renovatie sijpelt door naar ALLE medewerkers binnen een corporatie.

Het commitment van bestuur en RvC aan circulaire doelen geven prioritering aan circulair beleid en strategie dat richting geeft aan alle afdelingen. Assetmanagers en vastgoedregie vertalen dat circulaire beleid naar een routekaart. Die routekaart is houvast voor inkoop, circulaire uitvraag, en samenwerking met aannemers, slopers, leveranciers, en materiaalpartners. Dit biedt een raamwerk voor projectleiders op operationeel niveau. De framing en communicatie met bewoners is essentieel in het verkrijgen van draagvlak. Waardebepaling van circulaire materialen gebeurt over de gehele financiële kolom. Om de financiële haalbaarheid te toetsen, moeten controllers op alle niveaus samenwerken met vastgoed en wooncollega’s.


Kortom, IEDEREEN krijgt te maken met circulair beheer, onderhoud, renovatie en nieuwbouw.


5) We verliezen ons doel niet uit het oog.

Uiteraard, dit alles doen we om binnen onze planetaire grenzen, beschikbare en betaalbare woningen te bieden aan een brede range van doelgroepen. En dat blijven we in 2023 ook gewoon doen 😊


Ook in 2023 ga ik mij weer inzetten om deze trends door te ontwikkelen!


Disclaimer: Is deze lijst uitputtend? Nee. Ik heb het bijvoorbeeld nog niet gehad over modulair bouwen, biobased bouwen, kansen die men ineens ziet om te samenwerken met boeren, de externe samenwerking met aannemers, slopers, leveranciers, gemeenten, netbeheerders, bouwen voor middenhuur, enz. enz.


Happy 2023!!!

bottom of page