In een eerdere blog schreef ik dat uit een literatuurreview bleek dat er nog te weinig kennis is over business modellen die circulaire economie mogelijk maken. Daarom schenk ik in deze blog aandacht voor een Poolse onderzoeker die de volgende hoofdvraag beantwoordt:
Hoe kunnen de principes van circulaire economie toegepast worden in een business model?
Methodiek
Op basis van literatuurstudie is een Business Model Canvas ingevuld.
Wat is een Business Model Canvas?
Het Business Model Canvas wordt gebruikt om een ondernemingsplan te maken[1] Het bestaat uit 9 componenten. Per component heeft de onderzoeker ontwerpprincipes opgesteld. Als een bedrijf zich aan die ontwerpprincipes houdt, is het product of dienst dat geleverd wordt circulair te noemen.
9 componenten van een businessmodel voor Circulaire Economie
Klantwaarde. Er zijn volgens de onderzoeker vier karakteristieken van een circulair product of dienst:
Een circulair product bestaat voor 100% uit materialen die na de functionele levensduur hoogwaardig in de kringloop kunnen worden teruggebracht.
In een product-service systeem levert een bedrijf tijdelijke toegang tot een product. Te denken valt aan het bekende voorbeeld van Philips waar licht wordt gehuurd door de klant, of auto-deelsystemen zoals GreenWheels.
Diensten worden zo veel mogelijk virtueel aangeboden, zoals muziekstreaming.
Voor circulaire producten wordt vaak geregeld dat de klant het product aan het einde van de levensduur weer inlevert. Bijvoorbeeld, sommige telefoonleveranciers kopen oude telefoons terug van de klant.
2. Kanalen. Dit gaat over de communicatiekanalen waarmee de klant bereikt wordt.
Producten en diensten worden zo veel mogelijk online aangeboden, zoals muziek en het gebruik van webshops om producten te verkopen. Ook marketing van het circulaire product of dienst verloopt virtueel.
3. Klantrelaties.
Producten worden op aanvraag gemaakt. Dit voorkomt opslag van voorraden.
De consument wordt betrokken in het ontwerpproces.
4. Inkomstenstromen. Dit gaat over de manier waarop een bedrijf precies geld verdient.
Er zijn allerlei varianten mogelijk van product-service systemen, waarbij de klant alleen betaalt als het product gebruikt wordt, of een abonnement afsluit, of een combinatie van die twee.
Een bedrijf kan ook geld verdienen aan de waarde die afval representeert. Ze zamelen producten, componenten of ruwe materialen in en zorgen dat die materialen weer gebruikt en verkocht kunnen worden.
5. Mensen en middelen. Dit gaat over de mensen en middelen die je nodig hebt om het bedrijf te kunnen draaien.
Circulaire producten worden gemaakt van hergebruikte materialen. Bijvoorbeeld, telefoons worden gemaakt van onderdelen van oude telefoons.
Of er worden goede vervangers gezocht, die niet schadelijk zijn voor het milieu.
Of (delen van) het product worden gedigitaliseerd.
En natuurlijk wordt gebruikt gemaakt van oneindige bronnen, zoals wind- en zonne-energie.
6. Kernactiviteiten. Kernactiviteiten zijn enerzijds gericht op het verbeteren van prestaties van de bedrijfsvoering, en anderzijds op het hergebruiken van een product.
Zorgvuldige bedrijfsvoering verbetert de prestaties van het bedrijf. Dit gaat over het optimaliseren van processen, waardoor onnodige verspilling van bijvoorbeeld water en energie wordt tegengegaan. Dit vraagt om continue controle, en het tegen gaan van onnodige activiteiten. Dat laatste wordt vaak “lean management” genoemd.
In sommige bedrijven worden werknemers betaald als ze hun eigen laptop of telefoon gebruiken. Zo voorkomt een bedrijf werknemers twee laptops in hun bezit hebben. Dit systeem wordt ‘Bring your own device’ genoemd.
Technologische ontwikkelingen, zoals 3D-printen, voorkomt materiaalverspilling in het productieproces.
Door te flexwerken zijn minder kantoren en kantoormeubilair nodig. Dit voorkomt ook verspilling van materiaal.
Een bedrijf zou ook tijd moeten besteden aan het lobbyen bij overheden om de juiste wet- en regelgeving die circulaire economie stimuleren voor elkaar te krijgen.
7. Strategische partners.
Strategische partners helpen met onderzoek, ontwerp, marketing, levering van de juiste producten, financiering, productieprocessen en het organiseren van activiteiten. Een sterk netwerk verbetert altijd de prestaties van een bedrijf.
Hoe hoger het aantal circulaire bedrijven in het netwerk, hoe hoger de circulaire waarde van het product of dienst.
8. Kostenstructuur.
Volgens de onderzoeker worden in de literatuur over circulaire economie geen goede voorbeelden gegeven van hoe een omslag naar circulariteit de kostenstructuur van een bedrijf verandert, of vice versa. Maar volgens de onderzoeker verandert de kostenstructuur van een bedrijf waarschijnlijk wel. Denk maar aan het voorbeeld van GreenWheels. GreenWheels verkoopt geen auto’s, maar heeft ze in bezit. Dat heeft natuurlijk een groot effect op de kostenstructuur van dat bedrijf ten opzichte van autoverkopers.
9. Klantensegmenten.
Dit hangt direct samen met de eerste component van dit Business Model Canvas. De beoogde klant hangt af van het product of dienst dat geleverd wordt.
Uitdagingen om te verbeteren
Nu de 9 componenten van een businessmodel van Circulaire Economie zijn beschreven, zijn er nog drie belangrijke uitdagingen om de transitie naar circulaire economie voor een bedrijf mogelijk te maken.
Ten eerste moet het product of dienst passen bij de beoogde klanten. Als er geen klanten zijn, is er natuurlijk geen bedrijf mogelijk, of het nou circulair is of niet.
Ten tweede moeten, zoals bij ieder bedrijf, de opbrengsten hoger zijn dan de kosten. Aangezien er nog weinig bekend is over de kostenstructuur van een circulair bedrijf, zou daar meer kennis over moeten komen.
Ten derde is het ontwikkelen van een circulair bedrijfsplan een ding, maar het bedrijf moet dan in zijn operationele acties dat ook waar kunnen maken. Mensen die in zo’n bedrijf werken zullen andere activiteiten moeten uitvoeren, nieuwe ketenpartners vinden, etc. Zo’n omslag heeft effect op alle componenten van een bedrijf. Zo’n omslag is niet van de een op de andere dag gemaakt. Deze verandering moet zorgvuldig gefaciliteerd en begeleid worden.
[1] Op internet kun je informatie over het Business Model Canvas vinden. Google het maar gewoon, dan begrijp je gelijk wat de bedoeling is!
Bron: Lewandowski, M., (2016). Designing the Business Model Canvas for Circular Economy – Towards the Conceptual Framework. Sustainability 8, 43. Doi: 10.3390/su8010043, www.mdpi.com/journal/sustainability
Hey! Was het je opvallen dat dit artikel niet specifiek betrekking heeft op de bouwsector gaat?
Denk jij dat kennis van toepassing van circulaire economie uit andere sectoren 1 op 1 op de bouwsector kan worden toegepast? Waarom wel/niet?
Laat een reactie achter met jouw antwoord!
Tot later!
#Circulairbouwen #literatuuronderzoek #Circulaireeconomie #businessmodel #businessmodelcanvas #businessmodel #Wetenschapvertaald #implementeren #Duurzaamheid