Meten is weten
Zoals je in mijn blogs tot nu toe hebt kunnen lezen, ben ik vooral geïnteresseerd in de sociale aspecten van bouwprocessen. Ik hou me vooral bezig met hoe mensen met elkaar om gaan als ze een gebouw aan het maken zijn, en wat daarin goed en minder goed lukt. Die sociale processen vallen niet in cijfers te vangen. Het credo “meten is weten” gaat niet op als je kijkt naar sociale relaties tussen mensen.
Vandaag behandel ik een onderzoek dat juist over cijfers gaat. Dat is voor mij dus ook een uitstapje buiten mijn comfortzone. Maar ik vind het toch een belangrijk onderwerp om te behandelen, én dit vakgebied is sinds de aandacht voor circulair bouwen aan het groeien. Genoeg reden om er een blog over te schrijven dus.
Levenscyclusanalyse
Sinds er aandacht is voor circulair bouwen, willen we natuurlijk weten hoe vervuilend een gebouw is. Daarom worden analyses gedaan, zoals bijvoorbeeld levenscyclusanalyse van materialen. Met zulke analyses gaan onderzoekers na wat de impact is van een materiaal (of gebouw wat je kunt zien als een verzameling materialen) op het milieu.
Doel van het onderzoek
Het doel van dit onderzoek dat is gedaan door onderzoekers uit Hong Kong, is om alle wetenschappelijke artikelen over levenscyclusanalyses te vergelijken en de belangrijkste moeilijkheden en vraagstukken eruit filteren.
Om dit te doen hebben ze dus alle artikelen waarin andere onderzoekers een levenscyclusanalyse hebben uitgevoerd met elkaar vergelijken. Ze hebben 155 artikelen gevonden. Eerst hebben ze die 155 artikelen vergeleken. Daarna hebben ze een shortlist van 36 artikelen op nog meer aspecten vergeleken.
Vergelijking van 155 artikelen waarin de onderzoekers een levenscyclusanalyse van een gebouw hebben gemaakt
Het aantal wetenschappelijke levenscyclusanalyses is de afgelopen jaren gestegen. In 2010 is er 1 artikel over gepubliceerd, in 2017 zijn er 35 artikelen over levenscyclusanalyse gepubliceerd.
Europa heeft 48% van alle wetenschappelijke levenscyclusanalyses geproduceerd. Azië, en Noord-Amerika hebben 31% en 14% wetenschappelijke levenscyclusanalyses geproduceerd.
Meer dan 60% van de levenscyclusanalyses gaat over woongebouwen. Bijna de helft daarvan gaat over laagbouw (tot vijf verdiepingen).
Meer dan de helft van de studies focuste alleen op CO2-uitstoot van een materiaal, energiegebruik, of beide. En 42% nam meerdere aspecten in ogenschouw. Dit laat zien dat een allesomvattende evaluatie van een gebouw zeldzaam is. Het blijft moeilijk om de impact van een gebouw op het milieu te bepalen.
Het vergelijken van resultaten van de verschillende levenscyclusanalyses is moeilijk, zeker als je kijkt naar de levensduur die is meegenomen in de levenscyclusanalyse. Immers, als een onderzoeker uitgaat van een langere levensduur is het waarschijnlijk dat bijvoorbeeld de totale uitstoot van CO2 hoger is. Anderzijds, is er bij een langere levensduur minder verspilling en afval van materialen.
65% van de artikelen over levenscyclusanalyses zijn uitgegaan van een levensduur van een gebouw van 41-50 jaar,
10% ging uit van minder dan 30 jaar,
8% ging uit van 51-60 jaar,
5% ging uit van 61-70 jaar,
6% ging uit van 71-80 jaar,
4% ging uit van meer dan 80 jaar.
Het managen van afval dat gegenereerd wordt tijdens het bouwen, renoveren en slopen van het gebouw is natuurlijk belangrijk in termen van duurzaamheid en het niet uitputten van de bronnen. 69% van alle artikelen over levenscyclusanalyses heeft het managen van afval niet meegenomen in de analyse. 27% heeft alleen gekeken naar afvalmanagement in de sloopfase, een paar in de renovatie, en bijna niemand keek naar het produceren en managen van afval in de bouwfase.
Vergelijking van de shortlist
Qua algemene kenmerken komt de shortlist overeen met de longlist.
Omdat gebouwen natuurlijk qua materiaal complex zijn en lang meegaan, zijn de resultaten van een levenscyclusanalyses afhankelijk van bepaalde keuzes. Keuzes die van invloed zijn op de resultaten van een levenscyclusanalyse zijn bijvoorbeeld veranderingen in energiebronnen, verschillende scenario’s van omgaan met afval, het isolatiemateriaal, de levensduur van een gebouw, installaties, verbeteringen in structurele en niet-structurele elementen van het gebouw, etc. Niet alle studies gingen op al die aspecten in.
Het vergelijken van de resultaten van verschillende levenscyclusanalyses blijft door alle bovengenoemde details moeilijk. Maar de onderzoekers uit Hong Kong hebben toch een poging gedaan, door de verschillende artikelen te categoriseren. Dit zijn de uitslagen:
Voor woongebouwen variëren de resultaten van de verschillende levenscyclusanalyses behoorlijk, van 1.780 kg CO2 eq/m2 tot 11.900 kg CO2 eq/m2.
Ook voor niet-woongebouwen variëren de resultaten van verschillende levenscyclusanalyses behoorlijk: van 2.500 kg CO2 eq/m2 tot 11.985 kg CO2 eq/m2.
Voor woongebouwen die vooral uit hout bestaan is een aparte vergelijking gemaakt, maar ook die resultaten variëren behoorlijk: van 207 kg CO2 eq/m2 tot 6.276 kg CO2 eq/m2.
De variaties liggen onder andere aan de hoogte van de gebouwen, het transporteren van materialen, energiebronnen, en keuzes die zijn gemaakt ten aanzien van het proces en levensfases van het bouwen en het gebouw.
Ook het analyseren van energieverbruik van een gebouw is, net als het analyseren van CO2-uitstoot, complex en van veel variabelen afhankelijk. Het analyseren van energieverbruik is afhankelijk van energiebron, de consumptie door de gebruikers, keuzes die gemaakt zijn ten aanzien van de gevel en het dak, het ontwerp, etc. Meer dan de helft van de studies over levenscyclusanalyse nam energieverbruik ook niet mee.
Van de studies die dit wel hebben meegenomen was de variatie in resultaten ook hoog.
Conclusie
Dit onderzoek laat zien hoe lastig het is om de precieze impact van een gebouw op het milieu te berekenen.
En dan gingen deze levenscyclusanalyses ook alleen nog maar over materialen, terwijl voor een volledige impact op duurzaamheid ook economische en sociale aspecten meegenomen zouden moeten worden.
Volgende de onderzoekers zijn er vier belangrijke gebieden waarop levenscyclusanalyses zich zouden kunnen verbeteren:
Levenscyclusanalyses zouden meer aspecten moeten meenemen dan alleen maar CO2-uitstoot of energieverbruik.
Het genereren en verspillen van afval tijdens de bouw-, renovatie-, en sloopfase moet meegenomen worden in de levenscyclusanalyse van een gebouw.
Maar weinig studies nemen alle materialen van een gebouw in ogenschouw. De meeste nemen alleen de hoofdmaterialen van een gebouw mee in de analyse.
Er moeten meer levenscyclusanalyses komen voor circulaire gebouwen.
BRON: Hossain, M. U., Ng, S. T., (2018). Critical consideration of buildings’ environmental impact assessment towards adoption of circular economy: An analytical review. Journal of Cleaner Production. 205 (2018), 763-780. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.09.120
In hun artikel geven de twee onderzoekers uit Hong Kong aan dat de bouwsector 32% van al het materiaal ter wereld verbruikt, 25% water, 40% energie, en 12% grond, en dat het 25% materiaalafval produceert, en 35% van de boeikasgassen produceert. Ik vind dit persoonlijk bijzondere uitspraken, aangezien ze in de rest van hun artikel juist laten zien hoe lastig het is om dit soort cijfers te berekenen!
Toch, uiteindelijk heb ik een hoop geleerd van dit artikel. Ik hoop jij ook!
#Circulairbouwen #Circulaireeconomie #peopleplanetprofit #levenscyclusanalyse #Duurzaambouwen #Duurzaamheid