Previously on Project Aalborg… 2
(Scroll naar beneden als je deze intro wil overslaan)
Project Aalborg is een verzamelnaam voor allerlei deelprojecten in het Noord-Deense stadje Aalborg die sinds eind jaren zeventig in gang zijn gezet. Project Aalborg wordt bestuurd door een groep mensen die Task Force worden genoemd. De eerste twee delen van Project Aalborg gingen over de plaatsing en de grootte van het nieuw te ontwikkelen busstation. In de besluitvorming hiervan is de busmaatschappij een machtige partij. De busmaatschappij valt onder de gemeente. De populaire burgemeester “Bus Marius” werkte zelf ooit ook bij de busmaatschappij, en ondersteunt alles wat de busmaatschappij wil. De Stadsarchitect wil nog wel eens een kritische vraag stellen of tegenargument geven, maar trekt meestal aan het kortste eind.
In mijn blog “Macht is Kennis (Project Aalborg Deel 1)” hebben we gezien dat de machtige mensen besluiten kunnen nemen en dat die besluiten achteraf gerationaliseerd worden. Dus consultants komen met rapporten die met terugwerkende kracht het eerder genomen besluit onderbouwen. De conclusies van die rapporten blijken vooringenomen, en de onderzoeksmethoden en manier van argumenteren zijn gemanipuleerd. De betrokkenen lijken zich hier ook van bewust te zijn, maar zien blijkbaar geen reden om zich anders te gedragen.
Mijn blog “Macht maakt dom (Project Aalborg Deel 2)” legt uit dat de machtige mensen die dus gewoon besluiten kunnen nemen ook helemaal niet geïnteresseerd zijn in de echte waarheid. Ze zijn dus niet geïnteresseerd in de uitkomsten van de onderzoeken van consultants. Ze willen alleen dat de conclusie hun eerder genomen besluit onderbouwt.
Allerlei structurele, organisationele en persoonlijke factoren hebben ervoor gezorgd dat er een groot busstation midden in Aalborg bij de locatie Nytorv komt, terwijl er allerlei argumenten zijn om dat juist niet te doen.
Techniek versus politiek
De blogs over Project Aalborg gingen vooral over het busstation, maar Project Aalborg is een verzamelnaam voor allerlei deelprojecten in Aalborg ten aanzien van stedelijke vernieuwing, grondgebruik, verkeer, en milieu.
Ontwerpen van de toekomst van Aalborg
Verkeer en milieu krijgen vanuit de politiek het meeste aandacht. Er zijn een gedetailleerde planning en rapporten over de toekomst van Aalborg, waarin onderwerpen zoals openbaar vervoer, luchtvervuiling, geluidsoverlast, fietsers, wandelaars, en het terugdringen van ongelukken gedetailleerd worden uitgewerkt en onderbouwd met data en cijfers. Bij deze onderwerpen ligt ook de focus van de politiek.
Implementatie van het verkeersplan
Er zijn grofweg twee manieren om het gedetailleerde verkeersplan in te voeren: in één keer of in fases. Als het verkeersplan in één keer geïmplementeerd zou worden, dan zou een belangrijke verkeersader afgesloten moeten worden. Die verkeersader is al een keer eerder afgesloten geweest, maar toen kwamen de politie, de Kamer van Koophandel en de lokale krant behoorlijk in opstand. Deze drie-eenheid van partijen, die Flyvbjerg de troika noemt, heeft toen voor elkaar gekregen dat die verkeersader toch weer werd geopend voor automobilisten. Er was domweg veel weerstand vanuit die automobilisten.
Toch willen de leden van de Task Force, het belangrijkste beslisorgaan in Project Aalborg, het verkeersplan in één keer implementeren, en dus die ader nog een keer afsluiten. Ze denken hiermee een krachtig statement te maken richting de automobilist die geweerd moet worden uit de stad.
Maar de andere partijen zijn bang voor de gevolgen die dit gaat hebben. De stadsingenieur geeft in een interview toe:
“Diep van binnen ben ik bang dat het publiek te veel weerstand gaat hebben tegen dit project”
De stadsingenieur schrijft een brief aan de Wethouder en het uitvoerend orgaan. Zij wijzen inderdaad een implementatie in één keer af, en besluiten dat het verkeersplan in fases geïmplementeerd moet worden.
Hiervoor wordt een economisch argument gebruikt. Het is waar dat sommige ingrepen geld kosten. Maar een element van het plan, het creëren van bepaalde zones waar auto’s mogen komen of juist autovrij zijn, vraagt vooral om andere verkeersregels en niet zozeer om grote financiële ingrepen. [Men was gewoon bang voor de gevolgen vanuit de autorijders, en wordt geld als argument gebruikt om het plan niet in één keer in te voeren.]
Er wordt besloten dat het verkeersplan in drie fases en in totaal 41 deelprojecten stapsgewijs ingevoerd zal worden.
Van wie is het project?
De verkeersafdeling gaat aan de slag met het verder ontwerpen van de verkeersplannen, en het verdelen en plannen van de sub-projecten. Gedurende anderhalf jaar van plannen en voorbereiden, geeft de wethouder expliciet aan dat hij in het gehele project nog geen politiek standpunt inneemt.
Dit is tot teleurstelling van de afdeling, die wel die expliciete steun zouden willen hebben. Wanneer het af is, werd aangeraden dat óf de wethouden óf de Task Force verantwoordelijkheid neemt voor het plan.
Er ontstaat discussie van wie het plan is en wie verantwoordelijkheid neemt.
Alle partijen trekken hun handen ervan af. Ze beschouwen de plannen als een technisch plan, en niet als onderdeel van het politieke spel, [terwijl dat in eerdere stadia wel het geval was].
Tegelijkertijd heeft de wethouder, die dus (nog) geen verantwoordelijkheid voor het plan wil nemen, invloed op het ontwerp van het plan. Een planner geeft toe dat ze bij het ontwerp rekening hielden met wat zij dachten dat de wethouder zou willen zien.
Flyvbjerg (de onderzoeker) benadrukt dat de wethouder geen verantwoordelijkheid nam, omdat hij vond dat het een technisch document moest zijn, en dat hij in de toekomst onafhankelijker wil kunnen onderhandelen over de invoering van het plan.
Ondertussen wordt het hoofd van de afdeling verkeersplanning zenuwachtig. Hij voorziet weerstand op de verkeersplannen, en de kritiek zal waarschijnlijk op hem gericht gaan worden. Hij schrijft een memo waarin hij zich, in de ogen van anderen, indekt. In de memo staat dat hij weerstand verwacht, en daarom ook verwacht dat het plannen in de toekomst nog aangepast zal gaan worden.
Later zal dit ook gaan gebeuren, maar dat komt in het volgende deel van Project Aalborg 🙂
Wat leren we van deze episode van Project Aalborg?
Zoals je ook in de vorige twee delen van Project Aalborg hebt kunnen lezen, focust de onderzoeker Flyvbjerg telkens op de relatie tussen macht, besluitvorming en hoe rationeel en objectief die besluiten zijn, terwijl ze als rationeel gepresenteerd worden.
In deze episode van Project Aalborg zie je dat:
De afdeling verkeersplanning een verkeersplanning maakt, dat vrij radicaal is.
Tijdens het ontwerp wil de wethouder geen verantwoordelijkheid nemen voor het plan. Hij wil het plan beschouwen als een rationeel, technisch plan, en niet als een politiek plan.
De afdeling verkeersplanning behoefte heeft aan steun van de wethouder, en toegeeft dat ze bij het maken van de plannen rekening houden met wat zij denken dat de wethouder wil.
Het hoofd van de afdeling verkeersplanning zich vooraf al indekt tegen eventuele weerstand vanuit de bewoners (vooral de autobezitters van Aalborg) en aangeeft dat de plannen waarschijnlijk in de toekomst zullen gaan veranderen.
Het plan dat is ontworpen dus helemaal niet zo rationeel en meer politiek geladen is dan men het verkeersplan doet voorkomen.
Flyvbjerg, B., (1998). Rationality & Power. Democracy in Practice. Hoofdstuk 4. London, The University Press.
Goede tijden, slechte tijden…
Stiekem ben ik fan en bij project Aalborg moet ik aan een soapserie denken. Jij ook?
#politiek #stadsplanning #projectmanagement #projectAalborg #Samenwerking #planning #waarheid #projectmanagement #macht #rationaliteit #implementeren #Aalborgproject